खेलाडीको रूपमा चमकदार क्यारियर,उत्कृष्ट प्रशिक्षक अनि सहयोगी भावना  कुशल श्रेष्ठका परिचय बने । 

यी नै कुशल २०३९ मा धनकुटामा जन्मिएका थिए । जतिखेर कुशल जन्मिए, त्यो समयमा नेपाली मार्सल आर्ट विस्तारको क्रममा थियो । भर्खरै खुला भएको मार्सल आर्ट छाउन थालेको थियो । अनि जुन समय कुशलले बाल्यकाल बिताउँदै थिए, त्यो समय नेपाली मार्सल आर्ट दक्षिण एसियामा साख जमाउँदै थियो । 

कुशलले बाल्यकाल बिताएको धनकुटा भने फरक थियो । नेपाली राजनीति र संस्कृतिमा धनकुटाको फरक पहिचान । विकट पहाडी जिल्ला र तराइका संस्कृति जोड्ने सेतुको रूपमा धरान र धनकुटा दुई सहर अहिले पनि छन् । अनि धनकुटा, नेपाली राजनीतिमा भिन्न साख बोकेको जिल्ला । नेपालका विजनपर्यन्त शक्ति सूर्य बहादुर थापा, प्रजातान्त्रिक योद्धा भीम नारायण श्रेष्ठ र बाम राजनीतिका लागि पवित्र भूमि मानिने छिन्ताङ्ग धनकुटाका परिचय दिन पर्याप्त थिए । 

कुशल अलि फरक स्वभावका थिए । मिलनसार, पढाइमा राम्रो । राम्रो आदत, फुर्तिलो र छरितो शरीर कुशलका विशेषता थिए । झट्ट हेर्दा अहिले पनि कुनै फाइटर जस्तो नदेखिने । तर, पनि नियमित अभ्यास, प्रशिक्षण र सदाचार जीवनका कारण फिटनेस यिनको शक्ति बन्यो । त्यस पछि सिकेको मार्सल आर्ट त्यो शक्तिलाई प्रस्फुटित गर्ने माध्यम । त्यसै आडमा कुशल एउटा इतिहास कायम गर्न सफल भए । एसियाडका स्टार कराते खेलाडीसँग प्रतिस्पर्धात्मक भिडन्त गर्न लायक नेपालीको रूपमा चिनिएका कुशलले साग खेलमा एसियाली खेलकुदका पदक विजेतालाई नै हराएर स्वर्ण पदक जित्न सफल भए । 

सन् २००६ भने उनको जीवनको स्वर्णिम वर्षको रूपमा रह्यो । घरेलु प्रतियोगिताको हकमा उनी छैटौँ राष्ट्रिय कराते च्याम्पियनसिपमा स्वर्ण पदक जित्दै आफ्नो साख यथावतै राख्न सफल भए । अनि कोलम्बोमा भएको १० औ साग खेलको सहभागिता उनका लागि महत्त्वपूर्ण साबित भयो । 

सेमिफाइनलसम्मको उनको यात्रा त सहज थियो । तर, फाइनलमा एसियन च्याम्पियन भइसकेका , काता र कुमुते दुवै स्टाइलमा उत्तिकै विशिष्ट खेलाडीको रूपमा परिचित एडमन्ड उनका प्रतिस्पर्धी थिए । एडमन्ड घरेलु रिङमा भिड्दै थिए । नेपाली वृत्तमा एक खाले तनाव थियो । अन्य खेलमा राम्रो प्रदर्शन नभएको अवस्थामा नेपालीको आस मार्सल आर्ट मानै केन्द्रित हुनु स्वाभाविक थियो । अन्ततः दक्षिण एसियाका दुई उत्कृष्ट कराते कर्मीको भिडन्तमा कुशलले जित हात पारे । साग खेलमा स्वर्ण पदक जित्दै कुशल घर फर्किए । त्यसै वर्ष ढाकामा भएको मिल्क भिटा कराते च्याम्पियनसिपको ११ औ संस्करणमा उनले स्वर्ण पदक जिते । साथै नेपाल बङ्गलादेश मैत्रीपूर्ण कराते च्याम्पियनसिपमा पनि उनी पहिलो स्थान हात पार्न सफल भए । अनि मलेसिया नेपाल मैत्रीपूर्ण कराते च्याम्पियनसिपमा पनि उनी सहभागी भए । 

त्यसै वर्ष उनले अन्य महत्त्वपूर्ण उपलब्धि प्राप्त गर्दै गए । दोहामा भएको एसियाडमा पनि उनी सहभागी भए । तर, ६५ किलो तौल समूहमा जोर्डनका फादी अल नाजीरसँग उनी ९–१ को फराकिलो अन्तरले पराजित भए । त्यसै वर्ष उनले कबुडो जीजुत्सो विशेष प्रशिक्षण तथा प्राविधिक सेमिनारमा सहभागी हुँदै करातेको अन्य प्राविधिक क्षेत्रमा पनि आफूलाई अघि बढाए । 

सन् २००७ उनी करातेका तेस्रो डान भए । करातेका खेलाडीबाट उनी मास्टर बन्ने क्रममा थिए । उनी मलेसियामा भएको एकेएफ सिनीयर कराते च्याम्पियनसिपमा सहभागिता जनाउन सफल भए । तथापि त्यो प्रतियोगिता पनि उनका लागि त्यत्ति सुखद भने बन्न सकेन ।  अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा त्यत्ति सफलता हात नलागे पनि घरेलु भूमिमा उनको राज कायम नै रह्यो । हङकङमा भएको एसिया प्यासिफिक सितेरियो कराते च्याम्पियनसिपमा पनि उनी सहभागिता जनाउन सफल भए । 

नेपाली भूमिमा उनको उपलब्धि भने बढ्दै जान थाल्यो । सन् २००९ मा उनी बङ्गलादेशको ११ औ साग खेलका लागि छनोट भए । बेलायतका भएको ११ औ एएमए अन्तर्राष्ट्रिय कराते प्रतियोगितामा सहभागिता जनाउन सफल भए । नेपालमा भएको एनएसकेए अन्तर्राष्ट्रिय कराते च्याम्पियनसिपमा पनि उनी स्वर्ण पदक जित्न सफल भए । 

सन् २०१० भने उनका लागि अलि फरक रह्यो । ढाकामा भएको ११ औ दक्षिण एसियाली खेलकुदमा साबिक विजेताको रूपमा सहभागी कुशल सेमिफाइनलमा पराजित हुँदै काश्य पदकमा सीमित भए । तर, त्यसै सागमा टिम काता टोलीमा पनि उनी अटाए । त्यो स्पर्धामा पनि काश्य पदक जिते पछि कुशलको नाममा दुई भिन्न कीर्तिमान रह्यो । साग खेलमा सबै भन्दा धेरै पदक जित्ने कराते खेलाडी तथा तथा एउटै साग खेलमा कुमुते र कातामा पदक जित्ने कराते खेलाडीको रूपमा उनको कीर्तिमान कायम रहन पुग्यो । 

सन् २०१० मा कुशल चर्चामा रहे । करातेको छनोट जारी थियो  । संयोग बस नेपाली करातेमा विकसित घटनाक्रमका कारण उनी फाइनल चरणको छनोट नै खेल्न परेन । उनी फाइनल चरण नखेलीकनै साग खेलका लागि छनोट भए । उता, उनकी धर्मपत्नी तारा गुरुङका प्रशिक्षक पनि कुशल थिए । कुशल त छनोट भए तर ताराको खेलमा रेफ्रि निर्णयका कारण लामो विवाद भयो । अन्ततः आठौँ दक्षिण एसियाली खेलकुदकी स्वर्ण विजेता मिना पाठकसँगको जित सहित तारा एसियाडमा सहभागी हुन पुगिन् । राष्ट्रिय छनोटमै कुशलले एउटा कीर्तिमान कायम राखे । खेलाडीको रूपमा आफू छनोट भएका कुशलले प्रशिक्षकको रूपमा तारालाई छनोट गराउन सफल भए । यो सफलतासँगै यो जोडी नयाँ इतिहास पनि कायम गर्न सफल भए । सन् १९७८ पछि एउटै एसियाडमा सहभागी हुने दम्पतीको रूपमा कुशल र तारा रहे । तर, एसियाडमा भने सुरुवाती चरणमा यी दुवै खेलाडी पराजित भए । कुशल क्वार्टर फाइनलमा साउदी अरेबियाका खेलाडीसँग हार खादै एसियाडमा पनि पदक विहीन बने ।

त्यस पछि कुशलको यात्रा खेलाडीको रूपमा भन्दा बढी अफिसियल र प्रशिक्षकको रूपमा अघि बढ्यो । सन् २०१२ मा उनी भारतमा भएको पहिलो दक्षिण एसियाली कराते च्याम्पियनसिपमा अफिसियलको रूपमा सहभागी थिए । सन् २०१२ मा इङ्गल्यान्डमा  भएको एएमए अन्तर्राष्ट्रिय कराते च्याम्पियनसिपमा उनी रजत पदक जित्न सफल भए । सन् २०१३ मा क्यानडामा भएको आइकेडी विश्व कराते प्रतियोगितामा कुशलले सहभागिात जनाए । 

प्रिमियर वान करातेमा लगातार सहभागिता जनाउने क्रममा कुशलले सन् २०१२ मा फ्रान्समा भएको प्रतियोगितामा सहभागिता जनाए भने सन् २०१३ मा जापान र अस्ट्रियामा पनि सहभागिता जनाए । उनको सहभागिताको यात्रा भने यत्तिमा मात्र सीमित भएन । सन् २०१४ मै जर्मनीमा भएको विश्व कराते च्याम्पियनसिपमा पनि कुशल सहभागी भए । 

रेफ्रिको रूपमा व्यस्त कुशलको यो यात्रा खेलाडीको जत्ति गर्विलो पक्कै छैन । तथापि उनी धेरै प्रतियोगितामा रेफ्रीको रूपमा पनि सहभागी भएका छन् । 

उनले काठमाडौँमा भएको पहिलो गणतान्त्रिक खेलकुद महोत्सवमा रेफ्रिको भूमिका निर्वाह गरेका थिए । यसै प्रतियोगिताको दोस्रो संस्करणमा रेफ्रि रहेका कुशलले पाँचौँ बृहत् राष्ट्रिय खेलकुदमा रेफ्रिको भूमिका निर्वाह गर्दै नेपाली करातेमा आफ्नो सर्वपक्षीय आवश्यकतालाई पुष्टि गरे । 

अन्तर्राष्ट्रिय हाई स्कुल कराते तथा किक बक्सिङ  च्याम्पियनसिपमा ११ औ, १३ औ, १५औ, १६ औ र १७ औ संस्करणमा रेफ्रि रहेका उनी यो प्रतियोगिताको स्वरूप परिवर्तन हुँदै अन्तर्राष्ट्रिय हाई स्कुल कराते च्याम्पियनसिपको रूपमा परिणत  हुँदै २० औ संस्करण आयोजना हुदा पनि रेफ्रिको जिम्मेवारी पुरा गरे । यस अघि उनले सन् २००९ मा ११ औ अल नेपाल सितेरियो कराते र अन्तर कलेज कराते च्याम्पियनसिपमा पनि रेफ्रिको भूमिका निर्वाह गरे । २०६५ को बृहत् युवा महोत्सवमा रेफ्रि रहेका उनी १७ औ एसियाली खेलकुद छनोटमा पनि रेफ्रि थिए । 

उनका यी उपलब्धिलाई राज्य पक्षका साथै  व्यक्तिगत र संस्थागत निकायबाट बारम्बार सम्मान भइरह्यो । सन् २००४ मा उनले प्रबल गोरखा दक्षिण बाहु चौथो पाउन सफल भएका थिए । नेपाल राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी सङ्घबाट उनी सन् २००५ र २००६ का वर्षका खेलाडी घोषित हुन सफल भए । त्यसको एक वर्ष पछि त्यसै संस्थाबाट उनी प्लेयर अफ द इयर घोषित भए । 

सन् २००७ मा धनकुटा प्रतिभा कोष युके च्याप्टरले धनकुटा प्रतिभा पुरस्कार प्रदान ग¥यो । यी यावत पुरस्कारका बाबजुद शिक्षा तथा खेलकुद मन्त्रालयले सन् २००४ मा उनलाई प्रदान गरेको  शिक्षा दिवस पदक विशेष रह्यो । सन् २०१० मा उनले जाइका अल्मुनाइ एसोसिएसनबाट सम्मानित भए । 

नेपाली करातेका सबै क्षेत्रमा उत्तिकै छाउन सफल उनको यो क्षमताको विकास त्यत्तिकै भएको होइन । अहोरात्र खेलमा केन्द्रित उनले आफ्नो दक्षता वृद्धि गर्ने सबै अवसरलाई सम्भव भएसम्म ग्रहण गर्दै गए । 

सन् २००५ मा उनी राष्ट्रिय रेफ्रिको कोर्स पुरा गर्न सफल भए । सन् २००७ मा उनले कराते इन्स्ट्रक्टरको कोर्स पुरा गरे । 

प्रशिक्षकको रूपमा यिनको औपचारिक जिम्मेवारी सन् २००४ मा प्यारागन पब्लिक स्कुलको कराते प्रशिक्षक तथा अतिरिक्त क्रियाकलाप प्रमुखको रूपमा सुरु भएको थियो । सन् २००७ मा कुशल नेपाली खेलकुदमा गल्दा बल्दा नाम थिए । त्यही समय देखि उनी  राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्मा कराते प्रशिक्षकको रूपमा कार्यरत छन् । 

सन् २००७ देखि उनी कलङ्की कराते क्लबका मुख्य प्रशिक्षक छन् । उनको यो यात्राले फड्को मार्ने क्रममा सन् २०१० देखि नेपालको प्रतिष्ठित लिङ्कन स्कुलमा कराते प्रशिक्षकको भूमिका निर्वाह गर्दै जान सफल भए । 

जीवनमा अब्बल हुनु पर्छ भन्ने मान्यता राख्ने कुशल सन् २०१० देखि प्रशिक्षकको रूपमा पनि त्यही रूपमा रहन सफल भए । सन् २०१० मा राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्ले एनआइएस कोर्स सञ्चालन गरेको थियो । प्रशिक्षकको रूपमा जीवन यापन गर्न चाहने नेपालका थुप्रै खेलकर्मीका माझ कुशलले त्यो कोर्समा चौथो स्थान हात पारे । कराते प्रशिक्षक मध्य उनी पहिलो भए । यसै वर्ष राष्ट्रिय टोलीको जिम्मेवारी पाएका कुशलले परिषद्ले नै सञ्चालन गरेको एलाइट प्रशिक्षक कोर्स पनि पुरा गर्न सफल भए । 

पछिल्लो ६ वर्ष त उनका लागि अझ यादगार गर्वीलो भने । सन् २०१७ मा उनले डब्लुकेएफका असिस्टेन्ट सेक्रेटरी फारीबा मदानीसँग काता र कुमुतेको रेफ्री सेमिनारमा सहभागी हुँदै आफूलाई थप दक्ष बनाए । 

सन् २०१७ मा उनी दुई डोजोको प्रमुख भए । सानो गौचरणको हाम्रो डोजो र नयाँ बानेश्वरको देउराली डोजो उनको अहिले पनि नियमित रूपमा कराते खेलाडीलाई दीक्षित गराउने स्थल हो । सन् २०१९ देखि संस्कृति स्कुलमा आबद्ध उनी सन् २०१८ मा यूथ एथलेट कोचिङ क्याम्पमा सहभागिता जनाएका थिए । 

त्यसै वर्ष उनी राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्ले आयोजना गरेको हाइ लेभल स्पोर्ट्स साइन्स एन्ड प्लानिङ सेमिनारमा सहभागिता जनाउन पुगे । १८ औ एसियाडको क्लोज क्याम्पमा मात्र प्रशिक्षकको रूपमा सीमित उनले १९ औ एसियाडमा नेपाली टोलीको जिम्मेवारी सम्हाल्ने लगभग निश्चित छ । 

यस अघि १३ औ दक्षिण एसियाली खेलकुदमा नेपालले सानदार सफलता पाउँदा पनि प्रशिक्षण टोलीमा थिए । 

उनको प्रशिक्षणमा नेपालले सन् २०१९ मा जापानको टोकियोमा भएको नवौँ विश्व सितेरियो कराते च्याम्पियनसिपमा ऐतिहासिक एक रजत र एक कास्य पदक जितेको थियो । त्यो ऐतिहासिक रजत पदक दिगम्बर पन्तले जितेका थिए । 

सन् २०१८ मा पुनेमा भएको जेकेएनएसकेआइ अन्तर्राष्ट्रिय कराते प्रतियोगितामा उनको प्रशिक्षणमा नेपाली टोलीले ११ स्वर्ण, ५ रजत र ३ कास्य पदक जितेको थियो । सन् २०१७ मा भएको थाइल्यान्ड ओपन करातेमा उनको प्रशिक्षणमा रहेको टोलीले ५ रजत तथा ५ कास्य पदक जितेको थियो । 

सन् २०१८ मा भएको १७ औ एकेएफ क्याडेट जुनियर तथा यु–२१ कराते प्रतियोगितामा सन् २०१८ मा भएको १७ औ एकेएफ क्याडेट जुनियर तथा यु–२१ कराते प्रतियोगितामा नेपालका अस्टर राईले कास्य पदक जितेकी थिइन् । नेपाली टोलीमा कुशल पनि प्रशिक्षक थिए । सन् २०१९ को नोभेम्बरमा ढाकामा भएको क्याडेट, जुनियर तथा यु–२१ कराते प्रतियोगितामा नेपालले कुशलकै प्रशिक्षणमा सिनीयर तर्फ ८ स्वर्ण, ३ रजत र ८ कास्य तथा जुनियर तर्फ २ स्वर्ण, २रजत तथा २ कास्य पदक जितेको थियो । 

यी यावत सफलताका कारण उनले विभिन्न निकायबाट अनगिन्ती पुरस्कार त पाए । तथापि उनका लागि देउराली डोजोका खेलाडीको पछिल्लो समयको फर्म विशेष छ ।  खेलाडीको रूपमा १० औ साग खेलको सनसनीपूर्ण प्रदर्शन र विश्व सितेरियो कराते च्याम्पियनसिपमा दिलाएको सफलता त सायद इतिहासमा स्वर्णिम अक्षरले लेखिनु नै पर्छ । १३ औ साग खेल पनि उनका लागि त्यत्तिकै विशेष बनेको छ । जुन साग खेलमा नेपालले १० स्वर्ण, ४ रजत र ५ कास्य पदक जितेको थियो ।