अमेरिकामा भएको फीका अन्तराष्ट्रिय कराते प्रतियोगितामा पदक विजेता खेलाडी सुनील लामा काठमाडौ फर्कीएका छन् । सुनीललाई साग पदकधारी परशुराम बास्तोला तथा स्टकहोम ओपन कराते च्याम्पियनसीपमा रजत पदक विजेता फुर्पा लामा लगायतले त्रीभुवन अन्तराष्ट्रिय बिमन स्थलमा स्वागत गरे । तीनै लामाको कराते खेलमा उदयदेखिको यात्राको बारे  आलेख

११ औ ढाका सागमा स्वर्ण पदक । त्यसै स्वर्ण पदकसंगै नेपाली खेलकु्दमा पाएको नयाँ उचाइलाई निरन्तरता दिएका सुनील लामाले यस विचमा थुप्रै आरोह अबरोर पार गरे । यस विचको अबधीमै उनले एसियन प्यासिफीक कराते प्रतियोगिता देखि अमेरिकामा भएको फीका कराते च्याम्पियनसीप र इग्ल्यान्डमा भएको कराते प्रतियोगितासम्ममा सफलता पाइसकेका छन् ।
नेपाली समाजमा खेलकुदमा लाग्न अभिभावकहरुले आफ्ना छोराछोरीलाई त्यति मौका दिने गर्दैनन् । खेलकुदमा लाग्यो भने, विग्रने, आफ्नो भविष्य विग्रने भएका कारण पनि अभिभावहरुले आफ्ना छोराछोरीलाई खेलकुदमा लाग्न प्रेरित गर्दैनन् । तर, अपवादको रुपमा रहेको छ, सुनीलको परिवार । बाबु  मिलन लामा धेरै नेपाली करात खेलाडीका आदर्श पुरुष ध्रुब विक्रम मल्लका साथी थिए । यसैकारण उनी  छ वर्षकै कलिलो उमेरमा खेलकुदमा सबैभन्दा सफल कराँतेमा होमिएका थिए । उनका बाबु बुवा अलराउण्डर खेलाडी थिए । कराँते, फुटबल, भलिबललगायत उनको खेलमा लगाव थियो । खेल्न इन्कार गर्न खोजे झनै गाली खाइन्थ्यो । त्यसैले पढाईसँगै खेललाई पनि निरन्तर अघि लागे ।
इचंगु ७ रानीवनमा अहिलेको नागार्जुन नगरपालिकामा वि.स.२०४३ असार ३ गते जन्मिएका सुनिल लामाले ६ वर्षकै उमेरमा बालाजु कराँते डोजोमा प्रशिक्षण लिएका थिए । उनी बालाजु कराँते डोजोका दोस्रो ब्याच हुन् । बालाजु कराँते डोजो वि.स. २०४८ मा स्थापना भएको थियो भने, लामा २०४९ मा डोजोमा भर्ना भएका थिए । बाल्यकाल नै खेलकुदमा बिताएका लामाले खेलकुदमै केही गर्ने लक्ष्य बनाएका कारण पढाईलाई निरन्तरता दिन सकेन । विशेष गरी त साफ गेमको लागि नजिकिएको परीक्षा पनि त्यागेर निरन्तर प्रशिक्षण गरेको थिए । त्यसैको परिणाम साफमा स्वणपदर्क जित्न सफल भएको उनी सुनाउछन् ।  उनको बाल्यकाल खेलमै बित्यो भन्दा कुनै फरक पर्दैन । घरपरिवारबाट पढाईलाई भन्दा खेललाई नै बढी प्राथमिकता दिदा उनी आफ्नो पढाईलाई निरन्तरता दिन नसकेको बताउछन् । उनले आफ्नो बाल्यकाल यसरी सुनाए । ‘बिहान कराँते, दिउसो स्कुल, स्कुलमा पनि समय मिलाएर कराँते र साँझमा कराँते’
सन् १९९६ मा नेपालमै भएको ५ देश सम्मिलित प्यानाथोलन प्रतियोगितमा मै पहिलो पटक उनले नेपालका लागि अन्तर्राष्ट्रिय पदक दिलाएका थिए । उनी उक्त पदक जितेको क्षणलाई कहिल्यै नविर्सने पनि बताउछन् । ‘जीवनको पहिलो पदक जिते, फाइनलमा चुकेपनि पहिलोपटक जित्दाको खुशीको सिमाना रहेन ।’ खेलाडी लामाले थपे, ‘त्यतिबेला मोवाइल तथा सामाजिक सञ्जालहरुको बिकास भएको थिएन । तर, पनि उत्साहका साथ पदकको खुशियाली मनाए ।’ उनले भुटानविरुद्वको क्वाटरफाइनलमा खेलको अनुभव सुनाउदै भने, ‘२५ किलोको तौल समुहमा खेलेका थियौ । म होचो थिए भुटानका खेलाडी अग्लो थियो ।’ उनको प्रहार सिधै मुख नजिक हुन्थ्यो तर, निर्धारित समय र थपिएको समयमा बराबरी खेल्दै गोल्डेन स्कोरमा किक लगाएर जितेको त्यो खेल अझै पनि यादमै आइरहन्छ ।’
क्यारियरको पहिलो खेलमै पदक जितेपछि उनी प्रशिक्षकहरुको आँखामा पर्न थाले । राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताहरुमा निरन्तर स्थान बनाइरहे । कति प्रतियोगिता खेले, कति पदक जिते त्यो गनेर साध्य छैन । खेलाडी लामाले आफुले खेलेका खेलहरुको कुनै लेखा जोखा छैन पदकको पनि छैन । उनले मोटामोटी रुपमा खेलेका प्रतियोगिताहरुको बारेमा भने जानकारी गराए । २२औं वल्ड कराँते च्याम्पियनसिप,जर्मन, ३८ औँं एपिएस कराँते च्याम्पियनसिप, हङकङ, ग्रान्ड फिनाले कराँते प्रिमियर लिग च्याम्पियनसिप, अष्ट्रिया, सातौ विश्व सितारियो कराँते च्याम्पियनसि, जापान, सिंगापुर ओपन कराँते च्याम्पियनसिप, टी ९ सेन्ट्रल इङ्ल्याण्ड ओपन कराँते च्याम्पियनसिप लगायतका अन्र्तराष्ट्रिय प्रतियोगिताहरुमा पदक जितेका थिए ।
यस्तै लामाले पाँचौ राष्ट्रिय खेलकुदमा रजत पदक जितेका थिए । त्यसलाई सुधार्दै लामाले छैटौ राष्ट्रिय खेलकुदमा पनि स्वर्णपदक दिलाएका थिए । सातौ राष्ट्रिय खेलकुदमा पनि स्वर्णपदक जित्ने लक्ष्य राखेका छन् । त्यसैको विशेष तयारीको लागि उनले अमेरिकामा विशेष प्रशिक्षण पनि लिए । अमेरिकामै प्रशिक्षणमा रहँदा भएको मैत्रीपूर्ण खेलमा उनले कास्यपदक समेत जितेर आँफुलाई अव्वल सावित गर्न भ्याएका थिए । भारतमा हुने सागमा कराँते विधा समावेश भएको भए तयारी अर्कै किसिमको हुने थियो । तर, सागमा कराँते समावेश नहुने पक्का पक्की भएपछि खेलाडीहरुको मनोवल गिरेका कारण प्रशिक्षण पनि जाँगर चलाएर गर्न नसकेको उनी बताउछन् । ‘प्रतियोगिता नै नहुने भएपछि प्रशिक्षणको कुनै अर्थ रहदैन ।’ लामाले भने, तैपनि आफ्नो पुरा उजाशिल समय नै खेलमा विताइयो । जीवन नै यसमै समर्पित गरे त्यसैले प्रशिक्षणको चाहना मारिन ।’
१ छोरा र १ छोरीका पीता सुनिल लामाले आफ्नो वैवाहिक जीवनकोर रमाइलो किस्सा पनि यसरी सुनाए । ‘त्यतिबेला म चम्किदै थिए । उनले पनि मेरो चर्चाको बारेमा सुनेकी रहिछिन् । मेरो राम्रो खेल देखेर मसग बोल्ने बहना बनाइन् र उनी आँफै पनि कराँतेमा होमिइन् । ’अहिले सुनिल खेलमै सक्रिय भएपनि उनको श्रीमती भने खेल छाडेर गृहिणी बनेकी छिन् । कराँतेमा नेपाललाई स्वर्णपदक दिलाएपनि सञ्चार क्षेत्रले यसलाई कम महत्व दिने उनको गुनासो छ ।
अबको एकाध बर्षमा  उनले सन्यास लिने सोच बनाएका छन् । यतिसम्मै खेल्ने भनेर कुनै योजना नबनाएपनि स्वास्थ्यले साथ दिएसम्म खेल्ने उनको योजना छ । उनको सन्याषको मिती त तय छैन । तर, एउटा कुरा भने निश्चित छ । छिल्लो पुस्ताका स्टार कराते खेलाडीको रुपमा उनको छबी लामो समय रहने  छ । यो छबीसम्म आइपुग्दा उनले सम्झने नाम ध्रुब विक्रम मल्ल र हालका शशस्त्र प्रहरी आइजिपी कोषराज वन्तको योगदान  उनले भुल्ने छैनन् । वन्त एपीएफमा खेलकुद प्रमुख भएको समयमा विभागमा प्रबेश पाएका लामा त्यसको केही समय पछि साफमा स्वर्ण पदक जित्दै विभागको बिश्वासलाई पुरा गर्न सफल भएको बताउछन् ।