बास्केटबलकी नयाँ रोल मोडल सदिना
सदिना श्रेष्ठ , हालकी नेपाली खेलकुदकी परिचित अनुहार । नेपाली बास्केटबल टोलीकी कप्तान । डेढ दशक अघि नेपालमा बास्केटबल खेलले एउटा नयाँ मोड लिएको थियो । यो खेल शैक्षिक क्षेत्रमा लोकप्रिय त थियो । तर, व्यवस्थित थिएन । यसै कुरालाई व्यवस्थापन गरेर बास्केटबल खेललाई नयाँ संरचना र स्वरूप दिने काम लामा टेन्डी शेर्पाको नेतृत्वले गरेको थियो । सन् २०२१ को मितिमा आइपुग्दा बास्केटबलले केही स्टारको उदय गरायो । यी मध्य उत्कृष्ट खेलाडी मात्र नभई खेलकर्मीमा हुनु पर्ने यावत विशेषता भएकै कारण सदिना नयाँ पुस्ताका लागि एउटा रोल मोडल भइन् ।६ दिदी बहिनी मध्यकी चौथी सदिना, ललितपुर महानगरपालिका ३ को खेलकुदमय वातावरणमा हुर्किएकी थिइन् । दिदी सरिला फुटबलकी राष्ट्रिय खेलाडी थिइन् । दिदीकै कारण उनी खेलकुदमा समर्पित भइन् । सुरुका दिनमा सरिला बहिनी प्रमीला र सदिनालाई लिएर फुटबल मैदानमा जान्थिन् । नजिकैको जाउलाखेल यूथ क्लबको सेरोफेरोमा सदिना अघि बढ्दै गइन् ।
दिदी सरिला खेलाडीबाट प्रशिक्षक जीवन सुरु गर्ने क्रममा रिब्स स्कुलमा पुगिन् । रिब्समा अध्ययन गर्न सदिना पनि रिब्स पुगिन् । त्यसो त रिब्स धेरै खेलमा सक्रिय थियो । तर, बास्केटबलमा अली लगाव थियो । प्रशिक्षक यमन गुरुङसँगै सदिनाको बास्केटबलको नयाँ यात्रा सुरु भएको थियो
धेरै समय कुर्नु परेन । केही समय पछि नै उनी आबद्ध टिमले उपाधि जित्ने र उनी मस्ट भ्यालुएबल प्लेयर हुने क्रमको सुरुवात भयो । सन् २०११ मा उनी नेपालकी राष्ट्रिय खेलाडी भइन् । उनी सन् २०१२ मा नेपाली टोलीकी कप्तान हुन सफल भइन् ।
सन् २०११ मा दक्षिण एसियाली बिच खेलकुद मार्फत सदिनाको अन्तर्राष्ट्रिय खेल जीवनको नयाँ यात्रा सुरु भयो । यसको एक वर्ष पछि भएको एसियाली बिच खेलमा पनि टोलीमा रहेकी उनी सोही वर्ष भएको विश्व च्याम्पियनसिप नेपाली टोलीको नेतृत्व गर्न सफल भइन् । उनलाई नयाँ जिम्मेवारी थपिएको मात्र होइन, नयाँ चुनौतीको पनि महसुस भयो । ‘ यो निकै गह्रुँगो जिम्मेवारी थियो । विश्व च्याम्पियनसिपमा कप्तानको रूपमा उपस्थिति सामान्य थिएन । यस पछि अझ जिम्मेवार महसुस गर्दै अघि बढ्न यसले मलाई धेरै प्रेरणा दिलायो । ’
नेपाली खेलकुदको साँचो यथार्थ हो कि विश्व तह भन्दा हामी धेरै तल छौ । धेरैले विश्व च्याम्पियनसिप पछि आफ्नो वास्तविक स्तर पहिचान भएकै कारण निरुत्साहित हुन्छन् । परन्तु, सदिनाको हकमा फरक रह्यो । धेरै कुरा सिक्नु पर्ने र धेरै मेहेनेत गर्नु पर्ने तितो यथार्थलाई स्वीकार गर्दै उनी थप परिश्रमी बनिन् । हो, त्यसै खाले सकारात्मक सोच र मेहनत नै सदिनाको आजको स्टारडमको प्रमुख कारण हो ।
उनी सन् २०१४ को एसियाली खेलकुदमा पनि सहभागी थिइन् । भारतमा भएको अल इन्डियन बास्केटबलमा लगातार तिन संस्करण सहभागिता जनाइन् । सन् २०१६ मा काठमाडौँमा भएको पहिलो दक्षिण एसियाली च्याम्पियनसिपमा नेपाली बास्केटबलका लागि कोशेढुंगा साबित भएको थियो । सोही प्रतियोगितामा नेपाल उपविजेता भयो । काठमाडौँमा भएको १३ औ दक्षिण एसियाली खेलकुदको रजत पदक उनको नेतृत्वमा रहेको नेपाली टोलीको अर्को महत्त्वपूर्ण उपलब्धि हो ।
सन् २०१८ मा जर्मनीमा प्रशिक्षक कोर्स पुरा गरे पछि उनका लागि जीवनको नयाँ ढोका खुलेको छ । नभन्दै इन्डोनेसियामा भएको यु–२३ च्याम्पियनसिपमा प्रशिक्षकको रूपमा ‘ डेब्यु ’ गरिसकेकी छिन् । यी यावत सफलताका लागि उनको जीवनको पहिलो रोल मोडल दिदी सरिला नै हुन्, जसका कारण उनी अहिलेको स्थानमा छिन् । त्यसो त जेठी दिदी शर्मिला लगायत सम्पूर्ण परिवारको साथ र सहयोग छ छदै छ । प्रशिक्षकको रूपमा सेन्ट जेभियर, एभिएम र तोरण स्कुलमा आबद्ध छिन् । सेन्ट जेभियर लगायत शिक्षा क्षेत्रको पायनियर संस्थामा आबद्ध हुनु उनको जीवनको अर्को गर्वको विषय हो । नेपाली शिक्षा क्षेत्रकै गर्वको क्षेत्र मानिने सेन्ट जेभियरमा त उनी टिन एज पनि पार नगर्दै आबद्ध थिइन् ।
लामा टेन्डी शेर्पाको नेतृत्व नेपाली बास्केटबलका लागि मात्र होइन सिङ्गो खेलकुदका लागि अनुकरणीय भएको सदिनाको मत छ । उनी भन्छिन्, ‘ टेन्डी सर विनाको बास्केटबलको यो प्रगतिको त हामी कल्पना पनि गर्न सक्दैनौ । ’ प्रशिक्षक विकास शाही त नेपाली बास्केटबलको आजको स्वरूपका अर्का नायक भएको उनी बताउँछिन् । उनी आफ्नो आजको सफलतामा टोलीका सबै खेलाडी, सबै प्रशिक्षक र बास्केटबल परिवारको भूमिका रहेकोमा जोड दिन्छिन् ।
यी यावत सफलताका बाबजुद उनका केही गुनासा नभएका होइनन् । नेपाली बास्केटबलले उचाइ पाउँदै जाँदा पनि सरकारले त्यत्ति चासो नदिएको उनी बताउँछिन् । राज्यले एउटा बास्केटबल कोर्ट पनि बनाएको छैन । हाल शैक्षिक क्षेत्रको र निजी कोर्टकै भरमा बास्केटबल रहेको छ । दशरथ रङ्गशालाको कभर्ड हल सबै खेलका लागि प्रयोग हुने गरेको छ। ‘ नेपालमै प्रतियोगिता हुँदा पनि हामीले एक पटक पनि सुटिङ नगरी त्यस कोर्टमा एकै पटक प्रतियोगिता खेल्न जानु प¥यो । हामीले होम ग्राउन्डको त कुनै अनुभवै गर्न पाएनौ । ’उनी थप भन्छिन्, ‘ राष्ट्रिय टोलीले प्रशिक्षण गर्ने र बास्केटबल मात्र खेलिने एउटा कोर्टको व्यवस्था त कमसेकम हुनु पर्छ । ’